Νησί - Κοιτίδα Ηρώων

Η προεπαναστατική γενιά των Ψαρών γράφεται στα ένδοξα κατάστιχα της Ελληνικής Ιστορίας, με περίσσευμα ανδρείας και διάθεσης προσφοράς στην πατρίδα.

Τα Ψαρά γίνονται γνωστά σε ολόκληρη την Οικουμένη από τα σπουδαία κατορθώματα των μπουρλοτιέρηδων κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Επανάστασης. Οι Ψαριανοί ήταν προνομιούχοι σε σχέση με την υπόλοιπη υπόδουλη Ελλάδα καθώς από τη Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή είχαν αποκτήσει ελευθερία κίνησης και συμμετοχής στο εμπόριο ενώ τα πλοία τους ήταν εξοπλισμένα με πυροβόλα για να προστατευθούν από τους πειρατές.

Κατά αυτό τον τρόπο οι Ψαριανοί αποκτούν εμπειρία στη ναυτοσύνη και εξοπλισμένο στόλο, στοιχεία απαραίτητα για τη συμμετοχή τους στην Ελληνική Επανάσταση.

Η Επανάσταση ξεκινά και όλη η υποδουλωμένη Ελλάδα ξεσηκώνεται. Οι Ψαριανοί γνώριζαν ότι μόνο με τον στόλο τους δεν θα μπορούσαν να νικήσουν τον τουρκικό στόλο για αυτό ανακάλυψαν τα μπουρλότα!

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΚΑΝΑΡΗΣ

Γεννήθηκε στα Ψαρά το 1793 από οικογένεια προερχόμενη από την Ήπειρο. Έμαθε λίγα γράμματα στο νησί του και σε ηλικία περίπου δέκα ετών, ναυτολογούμενος ως «Kανάρης», ταξίδεψε το εμπορικό του θείου του, Δημήτρη Μπουρέκα. Tο ξέσπασμα της Επανάστασης του 1821 τον βρίσκει στην Οδησσό. Επιστρέφει στο Αιγαίο και φλογισμένος από τον πόθο της ελευθερίας εντάσσεται στον «τρινήσιον» στόλο (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά) ως απλός ναύτης. Στις σφαγές της Xίου το Mάρτιο του 1822, ο Κανάρης, μαζί με τον Κων/νο Νικόδημο, έρχονται στη Χίο για τη διάσωση των επιζώντων. Τη νύχτα της 6ης προς 7ης Iουνίου 1822 ο 30χρονος τότε Κανάρης και ο Υδραίος Ανδρέας Πιπίνος «πιάνουν στον ύπνο» τον τουρκικό στόλο και ανατινάζουν τη ναυαρχίδα του εχθρού γράφοντας μια από τις ενδοξότερες σελίδες της Ελληνικής Επανάστασης. Το 1826 διορίστηκε πρώτος του ημιδικρότου «Ελλάς» και εξελέγη αντιπρόσωπος των Ψαρών στην Εθνοσυνέλευση του Άργους και της Τροιζήνας.

ΝΙΚ. ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ

Ναυτικός και αγωνιστής, είχε μυηθεί από τους πρώτους στη Φιλική Εταιρεία. Όταν κηρύχθηκε η Ελληνική Επανάσταση διορίστηκε ναύαρχος του Ψαριανού στόλου εμποδίζοντας τον ανεφοδιασμό του τουρκικού στρατού. Όλη του την περιουσία τη διέθεσε στον Αγώνα και πέθανε πάμφτωχος στην Αίγινα το 1827.

ΔΗΜ. ΒΡΑΤΣΑΝΟΣ

Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας. Στην Καταστροφή των Ψαρών ήταν κλεισμένος στο Φρούριο της Μαύρης Ράχης μαζί με τον γιο του, ο οποίος έβαλε φωτιά στη μπαρουταποθήκη και βρήκαν ηρωικό θάνατο.

ΓΕΩΡΓ. ΚΑΛΑΦΑΤΗΣ

Ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε τη χρησιμοποίηση πυρπολικών κατά του τουρκικού στόλου. Συνέχισε τον αγώνα και μετά την Καταστροφή. Πέθανε το 1851 σε ηλικία 81 ετών.

ΚΩΝ/ΝΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ

Συμπολεμιστής του Κανάρη και του Παπανικολή. Στον Νικόδημο είχε αναθέσει η Bουλή των Ψαρών την κατασκευή των πυρπολικών. Έλαβε μέρος σ’ όλες τις επιχειρήσεις του Ψαριανού στόλου. Μετά την απελευθέρωση υπήρξε ένας από τους κυριότερους οργανωτές του πολεμικού ναυτικού και έφτασε στον βαθμό του Αντιναυάρχου. 

ΙΩΑΣ, ΝΙΚΟΛΑΡΑΣ

Tον Ψαριανό Ιωάσαφ (Iάσοφο) η Επανάσταση τον βρήκε καλόγερο στο Άγιο Όρος. Είκοσι χρονών τότε, τα παρατάει όλα και γυρίζει στα Ψαρά για να υπηρετήσει τον Αγώνα της λευτεριάς. Ήταν συγγενής του Κανάρη και τον συνόδευε σ’ όλες τις ναυτικές επιχειρήσεις.

ΔΗΜ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΗΣ

Αναδείχτηκε από τους πιο γενναίους και ατρόμητους θαλασσομάχους. Tο πρώτο κατόρθωμα πυρπολικού κατά του τουρκικού στόλου ήταν του Παπανικολή στην Eρεσσό της Μυτιλήνης τον Μάϊο του 1821. Το Ελληνικό κράτος τον τίμησε δίνοντας το όνομά του σε υποβρύχιο που έδρασε ηρωικά κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού Πόλεμου.

ΑΝΔΡ. ΣΤΑΜΑΤΑΡΑΣ

Ψαριανός αγωνιστής από τους πιο τολμηρούς και ριψοκίνδυνους. Βρέθηκε με συντρόφους του αιχμάλωτος των Τούρκων σε μια σακολέβα να τους πηγαίνουν στην Κων/πολη. Κατόρθωσε να λύσει τα δεσμά συντρόφου του με τα δόντια, εξουδετέρωσαν τους Τούρκους, κυρίευσαν το πλοίο και με τουρκικές στολές ξεκίνησαν προς τα Ψαρά. Όταν συναντήθηκαν με τον τουρκικό στόλο σώθηκαν χάρη στην ψυχραιμία τους. Διακρίθηκε και σαν άξιος πυρπολητής.

ΙΩΑΝ. ΒΑΡΒΑΚΗΣ

Εθνικός ευεργέτης γεννημένος στα Ψαρά το 1745. Ο Ιωάννης Βαρβάκης πρόσφερε πάρα πολλά στον Αγώνα πριν και κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης. Από την τσαρική κυβέρνηση είχε ανακηρυχθεί αρχηγός των ευγενών του Αστραχάν και αυτός ο τίτλος, εκτός από την περιουσία του, συντέλεσε, ώστε να έχει μεγάλη επιρροή στους κύκλους των Ρώσων ευγενών. Ο Βαρβάκης πάνω απ' όλα βοήθησε τον αγώνα των Ψαριανών, των συμπατριωτών του. Έστειλε τρόφιμα και διάφορα άλλα εφόδια. Μετά την καταστροφή των Ψαρών, το 1824, ήρθε στην Ελλάδα για να βοηθήσει με κάθε μέσο τους πρόσφυγες. Κατά την παραμονή του στην Ελλάδα ονομάστηκε με ψήφισμα του Βουλευτικού μέγας ευεργέτης του Έθνους.

πηγή: Τουριστικός οδηγός Ψαρών - politischios.gr