Οινούσσες: Η πατρίδα των εφοπλιστών και το διαμάντι του ανατολικού Αιγαίου

Ένα σύμπλεγμα εννέα μικρών νησιών και νησίδων, με ονόματα όπως Οινούσσα, Παναγιά, Βάτος, Γαϊδουρονήσι, Ποντικόνησο, Αρχοντόνησο, Ποντικούδικο, Λαιμούδικο και Πρασονήσια συνθέτουν τις Οινούσσες. Στην τελευταία απογραφή ο πληθυσμός τους αριθμούσε πάνω από χίλιες ψυχές. Οι άνθρωποι εδώ, είναι περήφανοι για τον τόπο τους, και τις αρχαίες ρίζες τους.

Από τον 6ο π.Χ. αιώνα, ήταν ήδη φημισμένες για το καλό κρασί τους. Πιστεύεται μάλιστα ότι από τη ρίζα της λέξης οίνος προέρχεται και η ονομασία του νησιού. Κατά μια άλλη εκδοχή, η ονομασία «Εγνούσα» που χρησιμοποιούν και σήμερα οι ντόπιοι προέρχεται από το αρχαίο όνομα της λυγαριάς, που υπάρχει παντού ολόγυρά τους.

Οι Οινούσσες είναι ένα ησυχαστήριο για τους αναχωρητές του καλοκαιριού. Προστατευόμενη περιοχή, ενταγμένη στο δίκτυο Natura 2000, είναι γεμάτη με όμορφους κολπίσκους για μπάνιο και παραλίες για όσους επικοινωνούν ευκολότερα με τη φύση όταν είναι μοναχικά παραδομένοι στη γλυκιά θαλπωρή της. Περιμετρικά το νησί διατρέχεται από ασφαλτοστρωμένο δρόμο που επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση στις περισσότερες παραλίες ακόμα και με τα πόδια, καθώς το μήκος του δεν ξεπερνά τα 18 χιλιόμετρα.

Το πραγματικό μυστικό όμως των Οινουσσών είναι τα ερημονήσια τους. Είτε αποφασίσετε να κάνετε απλά το γύρο τους με ένα από τα καΐκια του νησιού, είτε να πάρετε μαζί σας το θαλάσσιο κανό και να τα γυρίσετε ένα ένα, διανυκτερεύοντας στις παραλίες τους - όπως κάνουν όλο και περισσότεροι ξένοι τουρίστες το καλοκαίρι - θα ανακαλύψετε έναν ειδυλλιακό φυσικό πλούτο, παρθένους ψαρότοπους και μαγευτικούς βυθούς που συνθέτουν το πανόραμα του ανεξερεύνητου Αιγαίου.

Οι Οινούσσες ήταν ανέκαθεν το νησί των καραβοκύρηδων. Τα πρώτα ελληνικά εμπορικά ατμόπλοια ήταν οινουσσιώτικα και ήταν αυτά που έγραψαν το πρώτο κεφάλαιο στη σύγχρονη ελληνική ναυτιλία. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί εφοπλιστές κατάγονται από εδώ. Ούτε ότι στο λιμάνι, τους επισκέπτες υποδέχεται το άγαλμα της Οινουσσίας μητέρας, που με το μαντήλι κατευοδώνει τα παιδιά της όταν ξεμακραίνουν για τα ταξίδια τους στους ωκεανούς, αλλά και μιας χάλκινης γοργόνας με στέμμα και ιστιοφόρο στο αριστερό της χέρι, αιώνια συντρόφου του ναυτικού στο πέλαγος. Στο νησί εκτάσεως μόλις 15 τ. χλμ. λειτουργούν όλες οι βαθμίδες της εκπαίδευσης, αλλά προπάντων, Ναυτικό Λύκειο και Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού, που έχει αναδείξει περισσότερους από 1500 πλοιάρχους, οι οποίοι στελεχώνουν επάξια την παγκόσμια εμπορική ναυτιλία.

Το Ναυτικό Μουσείο φιλοξενεί τα σχέδια των ιστιοφόρων και των ατμόπλοιων, που εκτόξευσαν στις αρχές του 20ου αιώνα τις Οινούσσες στο διεθνές ναυτιλιακό στερέωμα. Τους καλοκαιρινούς μήνες, οι εφοπλιστές, οι καπεταναίοι και οι μετανάστες που έχουν τις ρίζες τους εδώ επιστρέφουν στον τόπο της καταγωγής τους, στη γενέθλια γη των γονέων τους, ανοίγουν τα αρχοντικά τους και μετατρέπουν το ακριτονήσι του Αιγαίου σε κοσμοπολίτικο θέρετρο.

Στο κέντρο του παραδοσιακού οικισμού με τις κεραμοσκεπές δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Νικολάου, προστάτη των ναυτικών. Πλούσια διακοσμημένος με περίτεχνες αγιογραφίες και χιλιάδες τάματα, σφύζει από ζωή τον Δεκαπενταύγουστο, όταν οι Οινουσσιώτες αναβιώνουν το θρησκευτικό έθιμο της ταφής της Παναγίας.

Πολλά τα πανηγύρια του καλοκαιριού, όταν γιορτάζουν τα δεκάδες διάσπαρτα ξωκλήσια στα νησάκια, τα οποία επισκέπτονται οι προσκυνητές με καΐκια για να τιμήσουν τους εορταζόμενους αγίους. Τελευταία γιορτή του θέρους η Κοίμηση της Θεοτόκου στην Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού στις 28 Αυγούστου (παλαιό ημερολόγιο), όπου το μοναστήρι, πνευματικό καταφύγιο, αλλά και αρχιτεκτονικό κόσμημα του νησιού μας, τιμά την προστάτιδά του.

Στις Οινούσσες η μαγειρική παντρεύει με μαεστρία τα θαλασσινά με τα γευστικά και υγιεινά άγρια χόρτα του νησιού αλλά και τα σπάνια είδη μανιταριών που φύονται τους χειμερινούς μήνες, δημιουργώντας με μεράκι, αρωματικές χορτόπιτες, και τα γευστικά μπουρεκλίκια, με γέμιση από ποικιλία χορταρικών και τυριού. Δοκιμάστε οπωσδήποτε το εξαιρετικό μέλι που συλλέγεται εδώ, τα τυράκια και τους ουζομεζέδες με το αιγνουσιώτικο χταπόδι που λιώνει σα μαστίχα στον ουρανίσκο και θα το βρείτε μόνο εδώ. Πάρτε μαζί σας χειροποίητα ζυμαρικά και μαστέλο και επιστρέψτε του χρόνου πάλι, για άλλη μια δόση από ανόθευτη, αιγαιοπελαγίτικη ναυτοσύνη.